ENGELLİ HAKLARI

Günümüzde engellilere tanınan haklar yeterli olmasa da geçmişe nazaran önemli mesafeler almıştır. Yapılan yasal düzenlemeler ile engellilere ya farklı haklar verilmekte ya da daha önce verilen haklar genişletilmektedir. Bundan dolayı engelliler memnun olsa da hakları geneli düşünüldüğünde hala eksik olan birçok nokta bulunmaktadır. 2018 – Engelli hakları konusunda yeni adımların atılması engellilerin en büyük arzuları arasında bulunmaktadır. Yapılacak yeni düzenlemeler sayesinde, engellilerin günlük yaşama karışması çok daha kolaylaştırılabilir. Engellilerin şuanda mevcut olan birçok hakları bulunmaktadır. Bu haklardan bazıları şunlardır:

• Engelli Aylığı: Engelli kişilere devlet belli bir miktarda maaş vermektedir. Verilen maaş engellilik derecesine göre değişmektedir. Engelli maaşını 18 yaşını tamamlamış kişilere ve 18 yaşını tamamlamış engellilere bakmakla yükümlü olan kişilere verilmektedir. Aile ve Sosyal Politikalar bakanlığı tarafından 18 yaşını tamamlamış engelli kişilere ve 18 yaşını tamamlamış engellilere bakmakla yükümlü olan kişilere “muhtaç aylığı” bağlanmaktadır. 2018 – Engelli hakları kapsamında sağlanan bu aylık engelliler ve onlara bakan kişilere büyük bir kolaylık sağlamaktadır.

• Engelli Kartı: Engellilere tanınan haklardan yararlanmak için “engelli kimlik kartı” sahibi olmak gerekmektedir. Engelli kartı doğuştan ya da sonradan oluşan zihinsel, bedensel, ruhsal, sosyal ve duyusal yeteneklerin en az %40’nı kaybeden kişilere verilmektedir. Bu kart sayesinde engelli haklarından yararlanılabilmektedir.

• Engellilik İndirimi: Engelli kişiler, engel oranlarına göre çeşitli derecelere ayrılmış ve engelliler bu derecelere göre vergi indirimlerinden yararlanmaktadırlar. Vücudundaki engel sebebiyle çalışma gücünün %80’ini kaybeden kişiler birinci derece, %60’ını kaybedenler ikinci derece ve %40’ını kaybedenler ise üçüncü derece engelli sayılmaktadır. Bu kategorideki engellilere 2018 – Engelli hakları kapsamında vergi indirimi uygulanmaktadır.

• Yer Değiştirme: Engelli kişilerin meslekleri bulunması durumunda ilgili mevzuata uygun bir şekilde çeşitli kadrolara atanabilmektedir. Engelli kişi herhangi bir kadroya atandığında eşi ya da bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yer değiştirme talepleri karşılanmaktadır.

2018 – Engelli Hakları Kapsamında Sağlanan İndirimler

• Emlak Vergisi: Engelliler 200 metrekareye kadar olan tek katlı konutları için emlak vergisi ödememektedir.
• Verdi Muafiyeti: Engellilerin yaşamlarını daha rahat hale getirmek ve günlük yaşamlarını kolaylaştırmak için bazı eşyalar yurt dışından ithal edilmektedir. Bu eşyaları engelliler adına ilgili dernekler aldıklarında gümrük vergisin muaf tutulmaktadır. Böylece bu eşyalar çok daha uygun fiyatlara alınabilmektedir.
• Araç Vergi İndirimi: Belli bir orandaki engelliler sıfır araç aldıklarında KDV’de bir miktar indirim yapılmaktadır. ÖTV’nin ise engellilerden alınmamaktadır. Bu da engellilerin sıfır araçları çok uygun fiyatlara alması anlamına gelmektedir. Fakat bunun için bazı şartlar bulunmaktadır. Bu şartlar arasında alınacak olan aracın motorunun en fazla 1.4 olması gibi bir zorunluluk bulunmaktadır. Ayrıca alınan araç 5 yıl boyunca satılamamaktadır. 5 yıl sonunda aracı satma hakkına sahip olan engelliler, yine bu indirimden yararlanarak araç alabilmektedir. 2018 – Engelli hakları kapsamında verilen bu indirim engellilere araç alma konusunda büyük kolaylık sağlamaktadır.
• Erken Emeklilik: Sosyal Güvenlik Kurumu insanların emekli olmasını sağlayan kurumdur. Bu kurum belli şartların sağlanmasıyla insanlara emekli aylığı ve diğer sosyal hakları sağlamaktadır. Engelliler için ise uygulanan şartlar daha farklıdır. Engel derecesine engelliler göre çok daha kolay şartlarda emekli olabilmektedir. Engellilerin dışında bakıma muhtaç çocuğu olan kişilere de bu haklar tanınmaktadır. Ayrıca bu kişilerin geliri olmaması ya da düşük gelirli olması halinde emeklilik dışında muhtaç aylığının 2 katına kadar maaş bağlanabilmektedir. Bunun için gerekli şartlara sahip olmak önemlidir.

2018 – Engelli Hakları ve Bu Konudaki Diğer Hususlar

Bunlar dışında da birçok 2018 – Engelli hakları bulunmaktadır. Bu haklardan bazıları, kurumlar sağlanan imkânlardan oluşmaktadır. Bu kurumlar arasında Türk Hava Yolları da bulunmaktadır. THY, %40 ya da daha fazla engelli olan kişilere bilet fiyatlarında %25 indirim uygulamaktadır. Bu konuyla daha ayrıntılı bilgi almak için THY ile görüşmekte fayda vardır. Yetkililer daha ayrıntılı bilgi vereceklerdir. Bunun dışında ülkemizde bulunan müze, ören gibi yerlere giriş için ücret ödenmektedir. Engellilerden ücret alınmamakta olup ücretsiz bir şekilde buralara girebilmektedirler. 2018 – Engelli hakları kapsamında GSM şirketleri de engelli kişilere farklı tarifeler uygulamakta ve burada da pozitif ayrımcılık yapılmaktadır. Özel şirketler ve devlet kurumları normal vatandaşlara sağladıkları kolaylıklarda engellilere pozitif ayrımcılık yapmak suretiyle onlara öncelik tanımaktadır.

2018 – Engelli hakları kapsamında ilgili yasaya göre engelli kişiler devlet memuru olabilmektedir. Engellilere yönelik “Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı” bulunmakta olup devlet memuru olmak isteyenlerin bu sınava girmeleri gerekmektedir. Bu sınavdan alınacak puana göre engelliler devlet memuru olabilmektedir. Her sene memur alımında engellilere de kontenjan ayrılmaktadır. Bu durumla ilgili yasal düzenleme yapılarak kamu kurumlarında memurların %3’ünü engelli kişilerden olma zorunluluğu getirildi. Bu engelliler için daha fazla kadro anlamına gelmektedir. İşçilerde bu zorunluluk %4 olurken, özel sektörde ise %3’tür.